ISBN 978-99927-731-7-8 LIBRI SHQIP 1555-1912 BIBLIOGRAFI RAMAZAN VOZGA BIBLIOTE
ISBN 978-99927-731-7-8 LIBRI SHQIP 1555-1912 BIBLIOGRAFI RAMAZAN VOZGA BIBLIOTEKA KOMBËTARE RAMAZAN VOZGA LIBRI SHQIP 1555-1912 n ë f o n d e t e B i b l i o t e k ë s K o m b ë t a r e BIBLIOGRAFI B I B L I O T E K A K O M B E T A R E Më në fund kultura shqiptare ka “librin e librave” të saj: Bibliografinë Retrospektive të Librit Shqip në dy pjesët e para, 1555-1912 (I) dhe 1913-1944 (II). Më bie detyra të pohoj me bindje se është fjala për një botim që përbën ngjarje historike. Në çdo kulturë flitet dendur për “ngjarje” në rastin e botimit të librave, pa qenë të sigurtë se sa jetëgjatë do të jenë ata, nga njëra anë, si edhe sa të shumëpritur mund të kenë qenë, nga tjetra. Ndërkaq botimi i Bibliografisë Retrospektive të Librit Shqip përbën një arritje të lakmuar ndoshta qysh këtu e 90 vite të shkuara, kur qeveria e ardhur në Tiranën kryeqytet nga Kongresi i Lushnjës merrte vendimin për themelimin e një “biblioteke kombëtare” në Shqipëri. E pamundur do të ketë qenë që ideatorët e institucionit në fjalë të mos kenë ëndërruar që shqiptarët të kenë një ditë për duarsh edhe regjistrimin e gjithçkaje që ishte shkruar e botuar deri më atëherë në gjuhën shqipe, nga Buzuku deri tek ata, në atë vit të largët 1920. Aurel PLASARI 9 7 8 9 9 9 2 7 7 3 1 7 8 Në kopertinë: Rrota e librit, sipas Agostino Ramelli-it, 1588 Libri shqip 1555-1912 2 Bibliografi 3 BIBLIOTEKA KOMBËTARE RAMAZAN VOZGA LIBRI SHQIP 1555-1912 në fondet e Bibliotekës Kombëtare BIBLIOGRAFI Tiranë, 2010 Libri shqip 1555-1912 4 Bibliografi 5 Në 90-vjetorin e Bibliotekës Kombëtare nën kujdesin e Ministrit të Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve z. Ferdinand Xhaferaj REDAKSIA: Aurel PLASARI (kryetar) Afërdita SHARXHI Etleva DOMI Maksim GJINAJ Nasho JORGAQI Sherif DELVINA © Biblioteka Kombëtare ISBN: 978-99927-731-7-8 Shtypur në shtypshkronjën e Shtëpisë Botuese Onufri Rr. “S. Pasha”, Tiranë, Tel & Fax 00355 4 220 017 http: //www.Onufri.com E-mail: onufri@abissnet.com.al LIBRI SHQIP 1555-1912 në fondet e Bibliotekës Kombëtare Libri shqip 1555-1912 6 Bibliografi 7 Përmbajtja Parathënie për këtë botim ...............................................................................11 Mbi bibliografitë dhe mbi këtë bibliografi ......................................................17 Viti 1555 ...................................................................................................65 “ 1592 ...................................................................................................69 “ 1618 ...................................................................................................72 “ 1621 ...................................................................................................73 “ 1635 ...................................................................................................75 “ 1636 ...................................................................................................77 “ 1664 ...................................................................................................77 “ 1685 ...................................................................................................78 “ 1691 ...................................................................................................79 “ 1706 ...................................................................................................81 “ 1731 ...................................................................................................82 “ 1741 ...................................................................................................83 “ 1742 ...................................................................................................83 ‘‘ 1743....................................................................................................86 “ 1744 ...................................................................................................86 “ 1750 ...................................................................................................87 “ 1760 ...................................................................................................87 “ 1762 ...................................................................................................88 “ 1802 ...................................................................................................89 “ 1824 ...................................................................................................90 “ 1827 ...................................................................................................91 “ 1836 ...................................................................................................94 Libri shqip 1555-1912 8 Bibliografi 9 “ 1844 ...................................................................................................94 “ 1845 ...................................................................................................95 “ 1847 ...................................................................................................96 “ 1848 ...................................................................................................97 “ 1855 ...................................................................................................97 “ 1856 .................................................................................................103 “ 1858 .................................................................................................104 “ 1862 .................................................................................................105 “ 1863 .................................................................................................106 “ 1864 .................................................................................................107 “ 1866 .................................................................................................108 “ 1867 .................................................................................................110 “ 1868 .................................................................................................111 “ 1869 .................................................................................................113 “ 1870 .................................................................................................115 “ 1871 .................................................................................................117 “ 1872 .................................................................................................118 “ 1873 .................................................................................................123 “ 1875 .................................................................................................125 “ 1876 .................................................................................................126 “ 1877 .................................................................................................127 “ 1878 .................................................................................................129 “ 1879 .................................................................................................131 “ 1880 .................................................................................................134 “ 1881 .................................................................................................135 “ 1882 .................................................................................................138 “ 1883 .................................................................................................141 “ 1884 .................................................................................................142 “ 1886 .................................................................................................145 “ 1887 .................................................................................................152 “ 1888 .................................................................................................157 “ 1889 .................................................................................................161 “ 1890 .................................................................................................165 “ 1891 .................................................................................................166 “ 1892 .................................................................................................166 “ 1893 .................................................................................................169 “ 1894 .................................................................................................170 “ 1895 .................................................................................................172 “ 1896 .................................................................................................175 “ 1897 .................................................................................................181 “ 1898 .................................................................................................184 “ 1899 .................................................................................................193 “ 1900 .................................................................................................198 “ 1901 .................................................................................................202 “ 1902 .................................................................................................208 “ 1903 .................................................................................................216 “ 1904 .................................................................................................218 “ 1905 .................................................................................................224 “ 1906 .................................................................................................227 “ 1907 .................................................................................................234 “ 1908 .................................................................................................243 “ 1909 .................................................................................................252 “ 1910 .................................................................................................265 “ 1911 .................................................................................................280 “ 1912 .................................................................................................298 Pa vit botimi ................................................................................................325 Informacion bibliografik për tituj që nuk gjenden në koleksionet e Bibliotekës Kombëtare ...................................................................................................333 Bibliografi ....................................................................................................339 Tregues .........................................................................................................347 Treguesi i autorëve ..............................................................................349 Treguesi i titujve .................................................................................357 Treguesi lëndor ...................................................................................371 Treguesi i botuesve, tipografëve, libërshitësve, shtypshkronjave etj. .375 Vula, etiketa (ex-libris) etj. ...........................................................................381 Parathënie për këtë botim 10 Parathënie për këtë botim 11 PArathënie për këtë botim Më në fund kultura shqiptare ka “librin e librave” të saj: Bibliografinë Retrospektive të Librit Shqip në dy pjesët e para, 1555-1912 (I) dhe 1913-1944 (II). Më bie detyra të pohoj me bindje se është fjala për një botim që përbën ngjarje historike. Në çdo kulturë flitet dendur për “ngjarje” në rastin e botimit të librave, pa qenë të sigurtë se sa jetëgjatë do të jenë ata, nga njëra anë, si edhe sa të shumëpritur mund të kenë qenë, nga tjetra. Ndërkaq botimi i Bibliografisë Retrospektive të Librit Shqip përbën një arritje të lakmuar ndoshta qysh këtu e 90 vite të shkuara, kur qeveria e ardhur në Tiranën kryeqytet nga Kongresi i Lushnjës merrte vendimin për themelimin e një “biblioteke kombëtare” në Shqipëri. E pamundur do të ketë qenë që ideatorët e institucionit në fjalë të mos kenë ëndërruar që shqiptarët të kenë një ditë për duarsh edhe regjistrimin e gjithçkaje që ishte shkruar e botuar deri më atëherë në gjuhën shqipe, nga Buzuku deri tek ata, në atë vit të largët 1920. “Nuk mund të ketë bibliotekë kombëtare pa bibliografi kombëtare”: mbaj mend t’ua kem kujtuar këtë të vërtetë bashkëpunëtorëve të mi, këtu e vite të shkuara, kur fillova punën për të drejtuar Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë së toku me ta. Para se librat të përdoren dhe/ose të studiohen, duhet të dihet që ata ekzistojnë: ky është parimi lëvizës që shërben si shtysë në hartimin e çdo bibliografie. Dhe ata që e njohin mirë e bukur këtë parim janë pikërisht punonjësit e bibliotekave, - të çdo biblioteke me funksion publik, - sepse ato krijohen për t’u shërbyer nevojave të grupeve më shumë se atyre të një individi. Punonjësve të bibliotekave, dhe jo “mendjes njerëzore” në përgjithësi, u njihet në historinë e qytetërimit merita e shpikjes së mjetit universal për realizimin e këtij informacioni, që është bibliografia. Afërmendsh: orvatjet për një Bibliografi Retrospektive të Librit Shqip kanë pasë nisur prej vitesh në Bibliotekën Kombëtare, e cila prej më se 50 vjetësh harton dhe boton Bibliografinë Kombëtare të Librit Shqip, d.m.th. atë të botimeve korrente. Se si dhe se pse ajo gjithnjë nuk përfundohej për t’ua ofruar përdoruesve, Parathënie për këtë botim 12 Parathënie për këtë botim 13 përbën histori më vete: vështirësitë e kuptueshme të kohëve, të regjimeve tanimë të lëna mbrapa, të kushteve në përgjithësi, përfshirë pengime e shtrëngime etj., ngjajnë jashtë vendi për t’u kujtuar tani kur ajo quhet e kryer. Megjithëkëtë ndër vështirësitë “objektive” dëshiroj të përmend dy: 1) Bibliografia, si disiplinë më vete e shkencës së librit, është njëherësh art dhe shkencë; si e tillë ajo parakupton një bazë dijesh dhe aftësi interpretuese nga ana e bibliografëve: janë kushte që nuk e bëjnë të lehtë hartimin e bibliografive dhe jo dokushdo “specialist” mund t’ia dalë mbanë kryerjes së tyre; 2) “Librat për librat” janë të kushtueshëm nga pikëpamja e investimit intelektual, shkencor dhe kohor, përkatësisht edhe financiar, duke qenë njëherësh ky investim që i bën ata bartës vlerash të paçmueshme. Për kulturën shqiptare duhet quajtur fat i lumë fakti që pjesa zotëruese e botimeve shqipe, prej Buzukut unikal – të riprodhuar nga At Justin Rrota – dhe deri te ne, janë mbledhur dhe ruajtur në koleksionet e Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, sikurse vijojnë të mblidhen e të ruhen: me sa rezulton prej dy pjesëve të para të Bibliografisë në fjalë, ato mund të llogariten përafërsisht në 95 % të totalit të tyre historik. E famshmja British Library dhe po aq e famshmja Bibiothèque nationale de France mund të konkurrojnë në epokën e sotme të globalizmit me koleksionet e tyre: nga 14 në 15 milionë libra. Kultura shqiptare i detyron mirënjohje Bibliotekës Kombëtare të saj për koleksionet unikale të Librit Shqip. Këto koleksione kanë mundësuar përfundimin e këtyre dy pjesëve të saj. Dhe pikërisht falë tyre përdoruesve të saj tanimë u ofrohet një informacion pothuajse pranë maksimales: është fjala për një informacion i cili, përtej bibliografisë, do t’i qasë ata tek ai realitet ende i veshur me vagullti shekullore që është historia e Librit Shqip: qysh nga botimet më të hershme të tij, në Romë a në Venedik, në Padovë a në Milano, në Trieste e në Korfuz, në Athinë e në Stamboll, në Selanik e në Aleksandri, në Bukuresht e në Sarajevë, në Sofje e në Beograd, sa edhe në Paris e në Londër, në Vjenë e deri në Boston, derisa të vijë moti e të shfaqen në frontespicet e tyre qytetet tona, nga Voskopoja në Shkodër, nga Manastiri në Korçë, nga Elbasani në Kostur, kështu me radhë. Një yllësi e tërë karakteresh të alfabeteve që mendja pjellore e shqiptarëve prodhoi përgjatë shekujsh do t’ia marrin sytë në historinë që tejduket mbrapa kësaj bibliografie: “shenja epirote”, “shenja zodiakale”, alfabet latin me elemente greke, alfabet latino-italian, elemente glagolitike e cirilike, shenjat mbi të zëshmet, diakritike mbi ose nën shkronjat nistore, alfabet arab, “alfabet elbasanas”, këndej alfabeti i “Agimit”, andej alfabeti i “Bashkimit”, një tjetër i Stambollit, deri edhe një i zotërisë së tij Faik bej Konica etj. Pa uploads/Geographie/ bibliografia-e-librit-1555-1912 1 .pdf
Documents similaires
-
16
-
0
-
0
Licence et utilisation
Gratuit pour un usage personnel Attribution requise- Détails
- Publié le Oct 16, 2022
- Catégorie Geography / Geogra...
- Langue French
- Taille du fichier 10.3979MB