www.taalunie.org Technische Handleiding Regels voor de officiële spelling van h

www.taalunie.org Technische Handleiding Regels voor de officiële spelling van het Nederlands oktober 2016 Commissie Spelling Technische Handleiding TECHNISCHE HANDLEIDING Technische Handleiding Regels voor de officiële spelling van het Nederlands oktober 2016 TECHNISCHE HANDLEIDING TECHNISCHE HANDLEIDING 3 Inhoud 1 Inleiding 13 1.1 Geschiedenis 13 1.2 Verhouding Leidraad – Technische Handleiding 13 1.3 Doel van de Technische Handleiding 14 1.3.1 Verantwoording spellingkeuzes 14 1.3.2 Criterium voor Keurmerk Spelling 14 1.3.3 Antwoord op spellingvragen 14 1.4 Contact 14 2 De weergave van de klanken van het Nederlands 15 2.1 Inleiding 15 2.2 Klinkers 15 2.2.1 Ongedekte en gedekte klinkers 15 2.2.2 Neusklinkers 16 2.2.3 Sjwa 16 2.2.4 Tweeklanken 16 2.3 Medeklinkers 17 2.3.1 Plofmedeklinkers 17 2.3.2 Wrijfmedeklinkers 17 2.3.3 Ruismedeklinker 17 2.3.4 Neusmedeklinkers 18 2.3.5 Vloeimedeklinkers 18 2.3.6 Glijmedeklinkers 18 2.3.7 Gemengde medeklinkers 18 2.4 Letters 18 2.5 Hulptekens 19 2.5.1 Inleiding 19 2.5.2 Trema 20 TECHNISCHE HANDLEIDING 4 2.5.3 Umlaut 20 2.5.4 Accent aigu 20 2.5.5 Accent grave 20 2.5.6 Accent circonflexe 21 2.5.7 Cedille 21 2.5.8 Tilde 21 2.6 Morfeem, syllabe, lettergreep, klemtoon 21 3 Beginselen en regels 23 3.1 Inleiding 23 3.2 Het basisbeginsel van de standaarduitspraak 23 3.2.1 Het woord 23 3.2.2 Standaarduitspraak van het losse woord 25 3.2.3 Terugleesbaarheid 26 3.3 Het nevenbeginsel van de vormovereenkomst 27 3.3.1 Gelijkvormigheid en analogie 27 3.3.2 Speciale gevallen 28 3.3.2.1 Nooit een v of z aan het eind van een lettergreep 28 3.3.2.2 Medeklinkerbeperking 28 3.3.2.3 t in plaats van d 29 3.3.2.4 Twee vormen 30 3.4 Het nevenbeginsel van de etymologie 30 3.4.1 ei of ij 30 3.4.2 ou of au 30 3.4.3 c, k en qu 30 3.4.4 Accenttekens en andere hulptekens 31 3.4.5 Overbodige letters 31 3.4.6 Donorprincipe 31 3.5 De regels voor verdubbeling van medeklinkers en verenkeling van ongedekte klinkers 32 3.5.1 De verdubbelingsregel voor medeklinkers voorafgegaan door een gedekte klinker 32 3.5.1.1 Geen verdubbeling h, j, q, w, x en ch 32 3.5.1.2 Geen verdubbeling in onbeklemtoonde syllabe 32 3.5.1.3 Plaatsnamen die eindigen op -um of -em 32 3.5.1.4 Enkele of dubbele n na -eo-, -io-, -jo-, -yo- 33 3.5.1.5 Geen medeklinkerverdubbeling op samenstellingsgrens 33 3.5.2 De verenkelingsregel voor ongedekte klinkers 33 TECHNISCHE HANDLEIDING 5 3.5.2.1 Ongedekte klinker in een open lettergreep voor ch met twee tekens 33 3.5.2.2 //, //, //, // 33 3.5.2.3 Geen klinkerverenkeling op samenstellingsgrens 34 3.5.2.4 // aan het einde van een woord als ee 34 3.5.2.5 // aan het einde van een woord als oo 34 3.5.3 De schrijfwijzen ie en i 35 3.5.3.1 // in open syllabe voor -en of -er 35 3.5.3.2 // als i in gesloten syllabe of open niet-eindsyllabe 35 3.5.3.3 // als i in samenstellingen, afleidingen en flexie 35 3.5.3.4 -i en terugleesbaarheid 35 3.5.3.5 // als i voor uitheemse achtervoegsels 36 3.5.3.6 -isch, -oïd en -ide 36 3.5.3.7 Andere schrijfwijzen voor // 36 4 De schrijfwijze van werkwoorden 37 4.1 Inleiding 37 4.2 De stam van het werkwoord 38 4.2.1 De stam als basis 38 4.2.2 De spelling van de stamklinker 39 4.2.2.1 Verenkelingsregel voor klinkers 39 4.2.2.2 Stam op -ee, -oo of -o 40 4.2.2.3 Werkwoorden met stam op -ie en infinitief op -iën 40 4.2.2.4 Werkwoorden met stam op -i en infinitief op -iën 40 4.3 Persoonsvormen op -t, -d, -dt 41 4.4 Persoonsvormen op -te(n), -tte(n), -de(n), -dde(n) 41 4.5 Deelwoorden 42 4.5.1 Het voltooid deelwoord van regelmatige werkwoorden 42 4.5.2 Het verbogen voltooid deelwoord van regelmatige werkwoorden 42 4.5.3 Het voltooid deelwoord van onregelmatige werkwoorden 43 4.6 De imperatief of gebiedende wijs 43 4.7 Dubbelvormen 43 4.8 Werkwoorden van Engelse herkomst 43 4.8.1 Stam eindigend op e 44 4.8.2 Stam eindigend op e en met als stamklinker letter o 45 4.8.3 Stam met in het Engels een medeklinker + -le als eindlettergreep 45 4.8.4 Stam eindigend op een ongedekte klinker 45 TECHNISCHE HANDLEIDING 6 4.8.5 Stam eindigend op een stemloze medeklinker 46 4.8.6 Werkwoorden die in het Engels eindigen op twee identieke medeklinkerletters 46 5 Zelfstandige naamwoorden 49 5.1 Inleiding 49 5.2 Het genus van zelfstandige naamwoorden 50 5.3 De verkleinvormen 51 5.3.1 De achtervoegsels -je, -kje, -tje, -etje, -pje 51 5.3.2 Achtervoegsel -ie 52 5.3.3 Verlengde klinkers 52 5.3.4 Apostrof in verkleinwoorden 53 5.3.5 Verkleinwoorden van Franse leenwoorden 53 5.3.5.1 Franse leenwoorden met grondwoord op -e 53 5.3.5.2 Franse leenwoorden die niet op de letter e eindigen 55 6 Getallen 57 6.1 Inleiding 57 6.2 Hoofd- en rangtelwoorden in letters 57 6.3 Breukgetallen in letters 58 6.4 Rangtelwoorden en breuken in cijfers 58 6.5 Samenstellingen met een cijfer 58 7 De tussenletters 61 7.1 Inleiding 61 7.2 De tussenletters -en, -n, -e 61 7.2.1 Samenstellingen met een zelfstandig naamwoord als linkerdeel 62 7.2.1.1 De algemene regel 62 7.2.1.2 Schematische voorstelling van de algemene regel 63 7.2.1.3 Toelichting 64 7.2.1.4 Speciale gevallen 65 7.2.1.5 Uitzonderingen 66 7.2.2 Samenstellingen met een bijvoeglijk naamwoord als linkerdeel 67 7.2.3 Samenstellingen met een werkwoord als linkerdeel 67 7.2.4 Afleidingen 67 7.2.4.1 Afleidingen op -achtig, -schap, -dom, -heid 67 7.2.4.2 Overige afleidingen, met name die op -loos, -lijk, -lijks 67 TECHNISCHE HANDLEIDING 7 7.3 De tussenletter -s 68 7.3.1 Algemene regel 68 7.3.2 Toepassingen van de regel 68 7.3.3 Schematische voorstelling van de algemene regel 69 8 Complexe woorden 71 8.1 Inleiding 71 8.2 Algemene regel: aaneenschrijven 71 8.3 Liggend streepje 72 8.4 Aaneenschrijven, spatie, liggend streepje en apostrof 73 8.4.1 Speciale tekens 73 8.4.1.1 Speciale tekens in samenstellingen en als samenstelling behandelde afleidingen 73 8.4.1.2 Speciale tekens in afleidingen (voorvoegsel, achtervoegsel) en bij flexie 75 8.4.2 Bijzondere types van samenstellingen en afleidingen 76 8.4.3 Tweedelige samenstellingen: specificerend of nevenschikkend 78 8.4.3.1 Samengestelde familienamen en voornamen 78 8.4.3.2 Samengestelde aardrijkskundige namen 78 8.4.3.3 Stromingen met een samengestelde naam 79 8.4.3.4 Andere samenstellingen 80 8.5 Samenstellingen en afleidingen bij grondwoorden die een liggend streepje of spatie hebben 81 8.5.1 Linkerdeel is eigennaam 81 8.5.2 Linkerdeel is spatiewoord met cijfer, letter of symbool 81 8.5.3 Uitheemse spatiewoorden 81 8.5.4 Rechterdeel is spatiewoord 82 8.6 Woordgroepen, spatiewoorden, samenkoppelingen en samentrekkingen 82 8.6.1 Algemeen 82 8.6.2 Combinaties met werkwoorden 82 8.6.2.1 Zelfstandig naamwoord/bijvoeglijk naamwoord/bijwoord + werkwoord 82 8.6.2.2 Deelwoord als tweede deel 83 8.6.2.3 Werkwoordelijke uitdrukkingen 83 8.6.3 Samentrekkingen 84 8.6.4 Samenkoppelingen 84 8.6.4.1 Afleidingen van samenkoppelingen 85 8.6.4.2 Samenstellingen met samenkoppelingen 85 8.6.5 Samenstellingen met een woordgroep 85 8.7 Engelse leenwoorden 86 TECHNISCHE HANDLEIDING 8 8.7.1 Inleiding 86 8.7.2 Algemene regels 87 8.7.3 Specifieke regels 87 8.7.3.1 Een zelfstandig naamwoord 87 8.7.3.2 Een partikel 89 8.7.3.3 Een andere woordsoort 90 8.7.3.4 Samenstellingen met all 90 8.7.3.5 Idiomatische gevallen 90 9 Klinkerbotsing 91 9.1 Inleiding 91 9.2 Klinkerbotsing op de grens van samenstellende delen 94 9.2.1 Afleidingen op -achtig 95 9.2.2 Latijnse of Griekse elementen 95 9.2.3 Hoofdletters 96 9.2.4 Diakritische tekens 96 9.2.5 Zoiets 96 9.3 Klinkerbotsing op andere plaatsen dan tussen samenstellende delen 96 10 Hoofdletters en kleine letters 99 10.1 Inleiding 99 10.2 Soortnamen en eigennamen 99 10.2.1 Hoofdregel 99 10.2.2 Twijfelgevallen: soortnaam of eigennaam? 99 10.3 Persoonsnamen 100 10.3.1 Familienamen 101 10.3.2 Namen van heilige personen 101 10.3.3 Eponiemen 102 10.3.4 Afleidingen en buigingsvormen van persoonsnamen 102 10.3.5 Samenstellingen met persoonsnamen 102 10.4 Titels, functies, aansprekingen 103 10.5 Aardrijkskundige en sterrenkundige namen en windstreken 104 10.5.1 Aardrijkskundige en sterrenkundige namen 104 10.5.2 Plant- en diernamen met aardrijkskundige namen 105 10.5.3 Namen van windstreken 105 10.5.4 Tekens van de dierenriem 105 TECHNISCHE HANDLEIDING 9 10.6 Inwoners en volkeren 105 10.6.1 Overkoepelende benamingen voor leden van etnische groepen 106 10.6.2 Etnofaulismen en bijnamen 106 10.6.3 Soortnamen 106 10.7 Talen en dialecten 106 10.7.1 Samengestelde taalnamen 107 10.7.2 Verband met aardrijkskundige naam 107 10.7.3 Negatieve waardering 107 10.7.4 Woordgroepen met een taalnaam 108 10.8 Historische gebeurtenissen 108 10.9 Tijdsaanduidingen 108 10.10 Stromingen 109 10.11 Feestdagen, hoogtijdagen en andere speciale dagen en periodes 109 10.11.1 Religieus 109 10.11.2 Niet-religieus 110 10.12 Namen van instellingen, bedrijven, merken, gebouwen enz. 110 10.13 Titels van publicaties en producties; namen van prijzen enz. 111 10.13.1 Titels van publicaties en producties 111 10.13.2 Namen van prijzen 112 10.14 Duitse leenwoorden 112 10.15 Letteraanduidingen 112 10.16 Werkwoorden 113 10.17 Zinnen 113 11 De apostrof 115 11.1 Inleiding 115 11.2 Meervoud 115 11.3 Bezitsvorm met s 116 11.4 Verkleinwoorden 116 11.5 Cijfer- en initiaalwoorden, symbolen, speciale tekens 117 11.6 Weggelaten letters en cijfers 117 11.7 Woordafbreking 117 12 Accenttekens 119 12.1 Inleiding 119 12.2 Het klemtoonteken 119 TECHNISCHE HANDLEIDING 10 12.3 Uitspraaktekens 120 12.4 Accenten in Franse leenwoorden 120 12.5 Accenten, diakritische tekens en bijzondere letters uit andere talen 121 13 Afkortingen 123 13.1 Inleiding 123 13.2 Redactionele afkortingen 124 13.3 Symbolen 125 13.4 Initiaalwoorden 126 13.5 Letterwoorden en verkortingen 128 13.6 Mengvormen 130 13.7 Schuine streep 130 14 Woordafbreking 131 14.1 Inleiding 131 14.2 Algemene regel 132 14.2.1 Wat telt als lettergreep? 132 14.2.2 Apostrof, liggend streepje, trema 132 14.2.3 Vreemde woorden 133 14.3 Beperkende voorwaarden 133 14.3.1 Geen geïsoleerd teken aan regeleinde of regelbegin 133 14.3.2 Terugleesbaarheid 134 14.4 Afbreking op de morfeemgrens 135 14.4.1 Samenstellingen 135 14.4.2 De achtervoegsels -aard, -aardig, -achtig 135 14.4.3 Een achtervoegsel met een medeklinker 135 14.4.4 Voorvoegsels 136 uploads/Geographie/ regels-voor-de-officie-le-spelling-van-het-nederlands.pdf

  • 20
  • 0
  • 0
Afficher les détails des licences
Licence et utilisation
Gratuit pour un usage personnel Attribution requise
Partager