INLEIDING PSYCHOLOGIE 1. Wat is psychologie 1.1 Zelfdefiniëring van de psycholo

INLEIDING PSYCHOLOGIE 1. Wat is psychologie 1.1 Zelfdefiniëring van de psychologie, toekomst van de psychologie  Psychologie definieert zichzelf graag als een nieuwe ‘exacte wetenschap’  Wetenschap van het gedrag o Begint met objectieve observatie van het gedrag o Dan oorzaken zoeken van dat gedrag  Externe factoren  Sociale factoren  Interne factoren  Biologische processen = hersenen werking  Psychische processen = gedachten en emoties  Ambivalente houding tegenover psychologie als exacte wetenschap o Postief beeld  Hoge verwachtingen  ‘Nieuwe wetenschap’, zal problemen oplossen die geen enkele andere wetenschap kan  Psychologisering in maatschappij, psychologie is te pas en te onpas betrokken o Negatief beeld  Platvoers  ‘dat zou mijn oma ook kunnen gezegd hebben’  Zichzelf tegenspreken  Verschillende psychologen spreken soms elkaar tegen door verschillende ideeën, opvattingen, theoriën …  Gevaarlijk  ‘mindgames’, manipulatie, mag alleen gebruikt worden door universitaire psychologen   Is psychologie nu wetenschap of niet? o Vraag naar wetenschappelijkheid (epistemologische1 vraag) o Verschillende definities en logica’s in de wetenschap  Vandaag echter: prestige van de exacte, harde wetenschap ‘De Wetenschap’  Als het geen wetenschap is, gelooft niemand erin.  Psychologie is dus geen wetenschap o Etymologie van psychologie  Logica van de psyche (=ziel) o Psychologie maakt dit niet waar  Weet niet wat de ziel is  En weet niet de logica van de ‘interne processen’ van de ziel niet  1 Epistemologie stelt de vraag als x een wetenschap is en hoe die in elkaar zit 1 SAMENVATTING INLEIDING PSYCHOLOGIE o Daarom verschuift psychologie aandacht naar ‘buiten’  Fixeert op ‘objectief’ observeerbaar gedrag  Zoals bij dieren  Probleem bij mensen: een persoon gedraagt zich anders als die weet dat hij/zij geobserveerd wordt  ideale: bespieden  Verklaart dus gedrag vanuit externe factoren  Onduidelijkheden ∆ Veronderstelde biologische basis = hersenen ∆ Psychische of interne processen  = blinde toepassing van natuurwetenschappelijke methoden  Harde wetenschappers (o.a. geneeskunde) vinden de psychologie als ‘gedragswetenschap’ dan ook maar prentieuze pseudowetenschap  Imitatie om serieus genomen te worden  Psychoanalyse is ook geen wetenschap (en wilt dit ook niet zijn) o Is als enige vorm van psychologie nog bezig met de ziel, interne processen. o Psychoanalyse is ook geen wetenschap  Interne processen zijn onbewust  Niet direct observeerbaar  Niet direct aan de hersenen te linken  Geen wetenschappelijk weten over onbewuste processen  Psychoanalyse gebruikt onwetenschappelijke methoden (niet observatie) ∆ Interactie met mensen die in therapie zijn ∆ Beluisteren van het spreken, en dat interpreteren. Waardoor iets ‘nieuws’ kan verschijnen  Psychoanalyse <-> psychologie o Psychoanalyse krijgt alsmaar meer kritiek van universitaire psychologie  Op theorie van de psychoanalyse  Niet wetenschappelijk ∆ Niet falsifieerbaar met experimenten ∆ Theorie gaat niet vooruit  Op psychoanalyse als therapie  Is misschien wel effectief, maar niet efficiënt   Psychoanalytische therapie is economisch onverantwoord 1.2 Mythische beginjaren van de psychologie, verleden van de psychologie  Bewustzijn (centraal probleem voor psychologie om gedragswetenschap te worden) o 1ste definitie van bewustzijn  Besef dat iets bestaat  Moeten het kunnen waarnemen  Moet een waarnemingsdrempel overschrijden  Zowel voor binnen als buiten ons  Buiten: bv geluid, beeld ∆ Worden ons ervan bewust als het een bepaalde drempel overschrijdt 2 SAMENVATTING INLEIDING PSYCHOLOGIE  Binnen: bv gedachten, gevoelens ∆ Bewust worden van gedachten en gevoelens is moeilijker ∆ Probleem hierbij is dat we emoties onderdrukken, zodat ze niet boven de waarnemingsdrempel geraken o 2de definitie van bewustzijn  Bewustzijn = besef van zelf te bestaan als unieke interne eenheid  Bewustzijn = zelfbewustzijn  Om tot het besef te kunnen komen van het bestaan van iets (binnen of buiten ons), moeten we eerst onszelf als interne eenheid voelen (zelfbewustzijn  bewustzijn van wereld)  Het zelfbewustzijn, de vraag van de filosofie o Geen wetenschappelijke vraag o Bewustzijn blijft mysterie voor harde wetenschappen o Vraag van bewustzijn is filosofische vraag  Filosofie  Uitgevonden door oude Grieken  Etymologie ‘levenswijsheid’ (oorsprong filosofie: liefde Griekse meester tot levenswijsheid)  3 tijden in filosofische ondervraging van het bewustzijn  1ste tijd: oude Grieken ∆ Over bewustzijn is geen wetenschappelijk weten mogelijk, maar enkel een sofia (op ervaring gebaseerd weten)  2de tijd: Descartes ∆ ‘Je pense, donc je suis’, denken wordt de basis van ons idee van bewustzijn ∆ Vanuit dat zelfbewustzijn van het eigen denken, kan men van de wereld bewust worden ∆ Probleem: (omgekeerd) wie niet denkt, verliest zelfbewustzijn  Oplossing: denkdwang, we moeten blijven denken  ‘De Wetenschap’ (cultureel), maar ook negatief: ‘moeten we een rem op al dat denken van de wetenschap zetten?’, ‘Wie op een tijger rijdt, kan niet afstijgen’  3e tijd: na Descartes ∆ Bewustzijn wordt dé filosofische vraag  Filosofie stelt 2 vragen in verband met bewustzijn  Hoe komt het bewustzijn tot stand? ∆ Structuralisme ∆ Gestaltvisie  Hoe werkt het bewustzijn? ∆ Functionalisme  Hoe komt het bewustzijn tot stand? o Structuralisme  Associationisme  Alles waarvan we ons bewust worden, is opgebouwd uit elementaire bouwstenen. Bv het neuron in de hersenen  Emotie of gedachte = resultaat van mechanische associatie, verbinding van aantal neuronen  Dat geheeld aan associaties, noemt een ‘structuur’ o Gestaltpsychologie 3 SAMENVATTING INLEIDING PSYCHOLOGIE  Bewustzijn komt niet tot stand via louter mechanische associaties  Bewustzijn komt tot stand via Übersummativität  Gestalt ∆ Hoop elementaire bouwstenen als 1 geheel (hangt af van de wijze waarop elementen zijn opgesteld)  Übersummativität (het geheel is meer dan de som van de samenstellende bestanddelen)  Hoe werkt het bewustzijn? o Functionalisme  Wat is de functie van het bewustzijn?  Enkel mens heeft bewustzijn in de zin van het van zichzelf bewust zijn  Heeft zelfbewustzijn overlevingswaarde voor de zwakke mens? Risico op verglijding naar evolutionaire psychologie (survivalwaarde) (algemeen probleem van universitaire psychologie)  2 grote reacties tegen het ‘filosofisch’ bewustzijn (bij het prille begin van psychologie) o Behaviorisme (gedrag centraal)  Pavlov  Bewustzijn is niet betrouwbaar (black box)   Enkel aandacht voor het observeerbare  Waarneembaar gedrag als antwoord op een prikkel  Alleen gedrag en stimuli kunnen wetenschappelijk bestudeerd worden, via observatie  Best zonder dat geobserveerde dit weet, anders verandering van gedrag o Psychoanalyse  Freud  Bewustzijn stelt niets voor vergeleken met wat we ons niet bewust zijn   Enkel aandacht voor het onbewuste  Belangrijkste gedachten/gevoelens zijn onbewust, maar hebben grote impact  Hoe kan onbewuste dan bestudeerd worden?  Niet via gedragsobservatie of introspectie (in zichzelf kijken)  Wel door te luisteren (bv. versprekingen) en dat interpreteren 1.3 Psychologie vandaag, heden van de psychologie  1ste kenmerk van de hedendaagse psychologie: het biopsychosociale paradigma o Alles heeft altijd 3 kanten  Het biologische  Het psychische  Het sociale  Altijd in samenhang en hun interacties bestuderen OPMERKING De huidige psychologie beperkt het psychische tot de cognities en verwaarloost het echte onbewuste  Cognitivistische psychologie o Cognitivisme  Cognitions, bewuste gedachten  Nieuwe bewustzijn opgebouwd uit formuleerbare gedachten  hypermoderne model bewustzijn: 4 SAMENVATTING INLEIDING PSYCHOLOGIE  Computermodel (informationprocessing)  Zou directe vertaling zijn van manier waarop de hersenen functioneren o Cognitivisme is perfect verzoenbaar met behaviorisme  Zien allebei observeerbare gedrag als ‘response’  Behaviorisme  Observeerbare gedrag is response op stimulus van buitenaf (zonder bewustzijn)  Cognitivisme  Observeerbare gedrag is response op stimulus van binnen uit  Invloed van positief denken op gedrag  geïntegreerd in cognitief-behaviorisme (dominante tendens in universitaire psychologie) o Cognitivisme is niet verzoenbaar met psychoanalyse  Oorzaak: belang van het onbewuste  Psychoanalyse o Onbewuste blijft vandaag nog bestaan o 3 verschillende definities/vormen van het onbewuste  Biologische definitie  Automatische processen in ons lichaam  Bv. ademen, wandelen  Psychologische definitie  Gedachten waarvan we ons NOG niet bewust zijn = voorbewuste (staat op de ‘drempel’) ∆ Omdat ze de waarnemingsdrempel nog niet overschreden hebben ∆ Kunnen in principe altijd van die gedachten bewust worden, als de voorwaarden ok zijn om waarnemingsdrempel te overschrijden  Psychoanalytische definitie  Enige echte onbewuste  Gedachten, verlangens die verdrongen zijn in de kindertijd ∆ Waarom verdrongen? Verhouding tot ouders en (beginnende) seksualiteit  Dynamische definitie van het onbewuste  Bewijs voor het bestaan van het onbewuste o Bewijs voor het biologisch ‘automatisch’ onbewuste  Risico ontregeling ademhaling als we er te veel op letten o Bewijs voor het cognitivistisch ‘voorbewuste’  Subliminale perceptie  Waarneming met bewustzijn ∆ We worden ons maar bewust van ‘iets’ dat we percipiëren of waarnemen als dat ‘iets’ een bepaalde intensiteit of duur heeft, die een bepaalde limen (drempel) overschrijdt  Waarneming zonder bewustzijn ∆ Als dat ‘iets’ onder de drempel blijft, neemt men dat ‘iets’ ook waar, maar zonder bewustzijn dat men dat waarneemt  Bewijzen voor subliminale perceptie  Psychologische bewijzen ∆ Experiment met semantische priming  bv. woord ‘stoel’ wordt sneller als bestaand woord herkend, als eerst een inhoudelijk verwant woord wordt getoond, ook al wordt die zo snel getoond dat je niet de tijd hebt om die te herkennen ∆ Mythes over subliminale stimulatie  Onderbewust beïnvloeden via subliminale uploads/Litterature/ samenvatting-inleiding-psychologie.pdf

  • 28
  • 0
  • 0
Afficher les détails des licences
Licence et utilisation
Gratuit pour un usage personnel Attribution requise
Partager