Remerciez-le!

Remerciez @Admin pour avoir partagé cet document gratuitement, de la manière la plus simple, en partageant sur les réseaux sociaux.

1) inleiding: historische wetenschap? 1) wat is geschiedenis? • wat gebeurt is

1) inleiding: historische wetenschap? 1) wat is geschiedenis? • wat gebeurt is = het verleden → res gestae • kennis van het verleden = memoire collective → cognitio rerum gestarum • verslag over kennis vh verleden = historiografie → historia rerum gestarum • onderzoek naar het verleden = historische wetenschap • alternatieve def jordanova: geschiedenis als reeks handelingen 2) is geschiedenis een wetenschap? • Von Ranke ◦objectiviteit ◦'etisch relativisme' = geen oordeel ◦historische methode (beginselen) ◦professionalisering ◦historisme = geschiedenis op basis van bronnenonderzoek ◦geschiedenis = wetenschap = kunst = literatuur • positivisme ◦zoektocht om geschiedenis tot wetenschap te verheffen ▪neo-rankeaners ▪belang heuristiek ◦zoektocht om wetten in de geschiedenis te vinden ▪le Comte: wereldbeeld funderen op historische wetten ▪Marx: hist. wet: feodalisme → kapitalisme → revolutie → communisme ▪geloof in wetten van • geschiedenis • vooruitgang • sociale verandering • Popper ◦aanval op historicisme ▪WOI ▪relativiteitstheorie ▪comminisme/ nazisme ▪the poverty of historicism • kan geen toekomst voorspellen • wetten stellen • lessen leren • er is veel te bewijzen met geschiedenis • natuurwetenschappen/ humane wetenschappen natuurwetenschappen humane wetenschappen → verklaren → begrijpen altijd, overal verschillende tijd en plaats generalisatie Contingentie axioma's menselijke vrije wil experiment/ deductie descriptief/ empirisch geïsoleerde feiten Complex observator/ object participatie/ subjectief cumulatief niet cumulatief? • conclusie ◦humane wetenschap ◦tussen sociale wetenschappen en culturele studies ◦belangrijk perspectief in de maatschappij, maar slechts een van de vele mogelijke wetenschappelijke invalshoeken 3) is geschiedenis een verhaaltje? • linguistic turn ◦taal/discours! → geeft vorm/ kleurt tekst • postmodernisme ◦= in vraag stellen 'waarheid' ◦dood meta-narratieven • postmodernisme en geschiedenis ◦verleden ≠ geschiedenis → het verschil is onoverbrugbaar groot ◦history = histories → geschiedschrijving spreekt niet met 1 stem ▪discours ▪narratieven ◦geschiedenis is dood ◦geschiedenis is fictie → eigen mening auteur ◦Keith Jenkins ▪gesch is ideologisch ▪er wordt geschreven over geschiedenis alsof het deel is van het heden • gevolgen aanval postmodernisme ◦° gendergeschiedenis ◦aandacht voor invloed taal ◦verscherping onderzoek historische teksten => uiteindelijk positief effect, verrijking • besluit ◦geschreven in verslag, maar geen verzonnen verhaal 4) besluit • wat is geschiedenis? → versch def, serie van handelingen? • is het een wetenschap? → humane wetenschap, historische methode • is het een verhaaltje? → verslag, maar niet verzonnen 2) historisch onderzoek 1) onderzoeksproces • bronnen/ werken bron Werk informatiebron resultaat onderzoek historische bron artefact/ getuigenis artikel/ monografie primaire bron secundaire literatuur • proces in 5 stappen thema → vraagstelling werken raadplegen bronnen raadplegen analyse/ bewijsvoering verslag communiceren orieterend lezen heuristiek bronnen vergelijken bronnen en werken antwoorden congres, debat heuristiek literatuur (bibliografie) selectie bronnen Concepten annotatie vulgariseren literatuurstudie en status quaestionis bronnenkritiek Hypothese bibliografie onderwijs historiografisch debat contextualiseren/ interpreteren argumentatie peer review maatschappelijke dienstverlening 2) historische vraagstelling • afbakening ◦thematisch ◦chronologisch ◦geografisch ◦concepten kiezen/ definieren • eenheid/ diversiteit Eenheid diversiteit wat • verleden/ verandering • context • bijzonder/ structureel • thema • tijd en plaats • historische actoren • marco-/ microgesch • soorten bronnen Hoe • inductief • descriptief • eclectisch • comparatief • theorie en concepten • kwalitatief/ kwantitatief • methode • soorten geschiedenis → vaak combinatie ◦politiek ◦religieus ◦cultureel ◦sociaal economisch • invalshoek ◦militaire geschiedenis ◦diplomatieke geschiedenis ◦gendergeschiedenis ◦... • methode ◦demografisch ◦geografisch ◦mondelinge ◦prosopografisch ◦… 3) Historische bronnen 1. geschiedenis van de historische kritiek • humanisme ◦Erasmus → drietalencollege ◦Valla → dontatio constantini ◦Vives → tweebronnen • verlichting ◦Von Ranke 2. typologie • orale bronnen • iconografische bronnen ◦picturaal ◦sculpturaal ◦grafisch ◦fotografisch ◦audiovisueel • materiele bronnen ◦archeologische vondsten ◦architectuur ◦topografische ◦cartografische • musicologische bronnen • geschreven bronnen ◦archivalische ▪juridische ▪normatieve ▪administratieve ◦verhalende ▪literaire ▪ego-documenten ▪informatieve • waarom typologie? ◦andere manier contextualiseren/ interpreteren ◦eerste onderzoeksresultaten obv typologisch onderzoek ▪continuïteit → 'postmoderne bricolage' ▪discontinuïteit → voor dezelfde herinnering andere types ◦verschillende types gebruiken voor cross-check ◦opmaak bibliografie 3. hulpwetenschappen • antropologie • numismatiek • sigillografie • heraldiek • paleontologie • archeologie • editietechniek • architectuurgeschiedenis • topografie • toponymie • cartografie • historische geografie • paleografie • epigrafie • papyrologie • codicologie • typografie • linguïstiek • archivistiek/ documentbeheer 4. ontstaan • ontstaanscontext ◦waarom? ◦waarom voorkeur van historici? ▪specialisme door toenemend belang ih verleden ▪versch doeleinden – menselijk verleden en handelen ▪! linguistic turn ! => interdisciplinariteit & combineren met andere types bronnen • prehistorie → archeologie • klassieke oudheid → was, klei, harde ondergrond, papyrus • middeleeuwen → perkament, manuscripten • nieuwe tijd → papier van lompen, drukpers, brief en post ! 1e communicatierevolutie ! • nieuwste tijd → papier van houtslijp, typmachines, massacommunicatie (foto, film, radio) ! 2e communicatierevolutie ! • nu → digitale revolutie 5. bewaring • waarom bewaard? logischer van niet ◦niet gemaakt/ opgeschreven ◦niet bewaard door bestemmeling ◦vernietigd ◦technische oorzaken (zuurtegraad papier) • middeleeuwen → orale overlevering, chartaria, kanselarij/ trèsor des chartres, cartularia (= in- en uitgaande oorkonden) • nieuwe tijd → karel V & archief op 1 plaats (14e E), maria teresia v wenen & haus-, hof- und staatsarchiv (18e E) • franse revolutie → ramp: confiscatie door soldaten = veel vernietigd zegen: betere bewaaromstandigheden voor wat overblijft • nieuwste tijd → openbare staatsbib & copyright libraries, koninklijke commissie voor geschiedenis & uitgeven van bronnen, Ranke en co & verzamelen en uitgeven van bronnen • nu → digitalisering = ° veel bronnen, maar ook veel verloren 6. raadpleging • archief • consulteerbaar? ◦archiefdwang ◦privacywetgeving ◦private archieven ◦ontsloten • of via wetenschappelijke uitgave ◦kritische inleiding, uitgave, voetnoten, bibliografie ◦identificeert namen, begrippen.. ◦oorspronkelijke taal of niet? • 16e-17e E ◦reformatoren ◦bollandisten ◦mauristen • 19e E ◦koninklijke commissie voor geschiedenis ◦verwetenschappelijking • nu ◦digitalisering = niet altijd uitgave 4) historische kritiek 1) ontleding historische bron: Anne Frank • ontstaan → dagboek gepast vr jonge meisjes, wil schrijfste worden • bewaring → 'gered' door miep en bep • raadpleging → verschillende (wetenschappelijke ) uitgaven • falsum? → nee! (stofzuiger, balpen,… ) • overlevering → boekjes en losse blaadjes met de herwerkte versies • wie, wanneer, waar? → bekende auteur, dateringen nt altijd betrouwbaar • oorspronkelijkheid → rechtstreekse getuige, mooie-zinnen-boek, roman- achtig • interpretatie → bestemmeling, taal, ontstaanscontext • informatie → herinneringsproces, emotioneel betrokken, discours • geloofwaardigheid → relevant, MAAR anne frank-effect?, slechts 1 vd vele 2) theoretisch kader: systematische historische kritiek • falsum ◦echtheidskritiek → hulpwetenschappen ◦gradaties ▪echte falsum: vorm en inhoud vals ▪intellectueel vals: inhoud bedriegt ▪pastiche, kopie • vormelijke kritiek ◦herstelkritiek → overlevering? ◦herkomstkritiek → wie, waar, wanneer? ◦Oorspronkelijkheidskritiek → origineel? • inhoudelijke kritiek ◦interpretatiekritiek → taal! ◦informatiekritiek → van waar/ wie komt de informatie? ◦geloofwaardigheidskritiek → aanleiding, bedoeling? 5) historische synthese 1) historische analyse • vergelijking ◦luxe → oorzaak WOI ▪selecteren ▪groeperen ▪patronen ▪afwijkingen ◦lancune → montaillou ▪micro-analyse ▪retrospectief ▪analogie/afleiden ▪argumentum ex silentio → pausin johanna ◦unanimiteit/ tegenspraken ◦vgl versch bronnen vr dezelfde gebeurtenis • ordening ◦chronologisch ◦persoon-/ groepsgebonden ◦topografisch ◦brongebonden ◦methodegebonden • interpretatie ◦patronen/ verbanden ◦versch soorten werken en bronnen ◦contextualiseren • stelling ◦duidelijk ◦multi-causaal ◦onderbouwd met werken en bronnen Vraagstelling → hypothese → stelling vraag antwoorden afbakening Beperkingen, weerleggen contra's Relevantie Pistes voor verder onderzoek 2) redactie • macro- en microstructuur ◦inleiding – corpus – besluit • academische stijl • voetnoten, bibliografie en plagiaat 6) kennis 1) wat is een historisch feit? • 'bronnen spreken' hist. feit is gebeurt in het verleden, en heeft een spoor achtergelaten zodat het kan worden gereconstrueerd MAAR: hist kritiek? interpretatie? → Elton • 'bronnen doen spreken' een gebeurtenis in het verleden is pas een feit als het door historici is gekend en geïnterpreteerd MAAR: verificatie niet relevant voor feitelijkheid → Carr • historisch feit als bewijs ◦reconstructie → historische kritiek en methode ◦constructie → persoonlijkheid historicus, subjectiviteit bronnen, vorm verslag 2) is geschiedenis (re)constructie van het verleden? • reconstructie = verleden is kenbaar en kan gevonden worden afstand inleving objectiviteit erkenning subjectiviteit historisme (positivisme) idealisme • constructie = verleden is niet kenbaar, geschiedenis wordt gemaakt 'emplotment' = verhaal met begin en einde dat moet overtuigen ◦veelheid aan waarheden ◦relativisme (postmodernisme) • aanhangers ◦afstand: Von Ranke Fustel de Coulanges: geschiedenis moet objectief zijn zoals een astronoom die naar de sterren kijkt, geschiedenis obv documenten Langlois en Seignobos: bronnen verzamelen, vertellen het verleden ◦inleving: Michelet: romanticus, helemaal inleven, ↔ Von Ranke Trevelyan: wetenschappelijk en objectief door onderzoek, speculatieve interpretatie, literair verslag = esthetisch component, verslag zonder dat mensen zich kunnen inleven = nutteloos Collingwood: info uit documenten halen, maar alleen de idee, wat mensen dachten, is relevant ◦emplotment:White: geschiedenis is fictie, structuur van het verhaal is nooit die van het verleden + historici raken het nooit eens over de feiten → jawel, maar niet over de impact Jenkins: het verleden is niet kenbaar, enige manier om het verleden te zien is door teksten en die zijn op 100 verschillende manieren te lezen • voorbeeld: religieuze geschiedenis religieuze geschiedenis kerkgeschiedenis antropologie afstand inleving relativisme objectiviteit → minder vooroordeel inwijding, contextualisering veelheid aan waarheden detachement = scheiding embeddedness erkenning andersheid onder-/ overwaardering context niet meer willen zien, tunnelvisie geen hoofd- van bijzaken 3) kan kennis over het verleden objectief zijn? • objectiviteit? = onafhankelijk van observator ◦menswetenschappen: nooit 'objectief' want mens bestudeerd mens natuurwetenschappen: zuiver objectief? ook niet helemaal, waarneming door mens ◦geschiedenis: objectiviteit MOGELIJK? ▪bronnen zijn subjectief ▪interpretatie door historicus ◦is pure uploads/Litterature/ alles-historische-wetenschap.pdf