Remerciez-le!

Remerciez @Admin pour avoir partagé cet document gratuitement, de la manière la plus simple, en partageant sur les réseaux sociaux.

H1: Poëzie ‘De Waterlelie, van Frederik van Eeden Witte: - Alliteratie - Herhal

H1: Poëzie ‘De Waterlelie, van Frederik van Eeden Witte: - Alliteratie - Herhaling i-klank: assonantie - Kleur Blank: - om herhaling van ‘wit’ te voorkomen - vanwege het beeld: connotatie: zuiver, puur Uitplooit: - doorbreekt het scanderende ritme: trochee + jambe i.p.v 2 jamben - beeld opgeroepen door plooi - door enjambement: assonantie Rijzend: - beeld: stijgend is te agressief --> raket is snel en loodrecht - beeld: rijzend --> deeg is langzaam en omhoog - assonantie met vijvergrond: 4x ‘r’ i.d regel Licht: - Beeld: zon is te concreet, ruimtelijk te bepalen, hoger gesitueerd dan de bloem - Beeld: licht is zachter, minder tastbaar, difuus (= zonder duidelijke grenzen, niet goed zichtbaar, vaag) - Contrast met donker-koele vijvergrond Ontsloot: - Beeld + ritme: vertraagd beeld op tv van bloem die opengaat, het voorvoegsel ‘ont’ suggereert dit aaneensluiting van jamben met volgende regel Peinzend: - Immobiliteit - Land, diep nadenken, rustig nadenken - Mijmerend: connotatie: problemen hebben, aanhoudend nadenken Watervlak: - Accentueert het beeld v.h horizontale water - Water: zou te veel substantie hebben Niet: - Nadruk op het ww ‘wenst niet’, zachter werkwoordelijke bepaling - Anders zou het beletselteken overbodig zijn - Mogelijkheid zelf te fantaseren wat de bloem niet wenst te doen - Niets: nadruk ligt op het object, roept ‘iets’ op (lijdend voorwerp) Aspecten van poëzie: - Alliteratie & assonantie - Beeld - Ritme - Metrum ‘Voor wie dit leest, van Leo Vrooman Strofe 1 ‘Kijken’ is niet gelijk aan zien, is intenser dan zien (vb: verschil ts horen en luisteren) ‘Laat ik U hier kijken’ - Lezen als een soort van geschenk, een gunst. - Hij was er niet toe verplicht om hem te laten kijken - Hij heeft zich eigen bloot met deze woorden - ‘U’ kan wijzen op een afstand (t.o.v je/jou) - Register: beleefdheid/ respect voor ontvangers ‘Gedrukte letters’ (=doods) Waar vind je deze gedachte terug? - ‘door druk verstenen’ --> hij wil zijn ervaring meedelen, maar hij botst op de grenzen van gedrukte letters Waar staat dat in het gedicht? - ‘Warme mond’ & ‘hete hand’ --> het is aan ons, de lezers, om de gedrukte letters levend te maken. Bovendien: ‘gedrukt’, kan niet meer veranderen, er is geen weg terug, staat vast op papier, het is anders als in een gesprek waarin je kan nuanceren, verduidelijken. ‘Maar’ is de antithese van de vorige regel, een tegenstelling (=signaalwoord). We lezen hier zijn onmacht, een verlangen naar contact, ‘ik kan U niet bereiken’ --> dit kan echter opgelost worden: regel 7: woorden wakkerlezen Wij moeten de letters wakkerlezen, dit is de enige taak zolang we met literatuur bezig zijn. Wakkerlezen = de onderliggende boodschap/ betekenis begrijpen, het zijn geen ‘dode letters’ meer. (dood = eeuwige slaap) Dit zijn ‘maar’ tekens, niet meer dan dat. Daarom moeten we als lezer ‘wakkerlezen’ = de betekenis met gevoel beladen. ‘Wat kan ik doen?’ - Retorische vraag - Dit kan de lezer aanspreken, zo’n vragen vaak gesteld door advocaten i.e pleidooi. Het kan ook wijzen op de situatie v.d zender/ dichter die zich wanhopig voelt ‘Ik kan U niet bereiken’ - Duidt aan waarom de dichter zich wanhopig voelt: gebrek aan contact Strofe 2 ‘O’ : wanhoop, het verdriet v.d dichter ‘Troosten’: meevoelen met het leed, medelijden, mee-wenen. Mensen die zeggen ’t is allemaal zo erg niet is niet troosten. ‘Leg uw hand op dit papier, mijn huid’ - Gedicht is werkelijk, zoals een lichaam werkelijk is - Dichter probeert contact te leggen via de lichamelijke kant v.h gedicht, het papier - Dit papier bevat zoveel liefde en emotie dat het even gevoelig is als mijn huid. - Iemands huid aanraken is intiem contact en wordt enkel als aangenaam ervaren als er een zeer goede band is ts beiden - OPM: ‘uw’ wordt i.d spreektaal ook gebruikt wanneer mensen elkaar goed kennen, het duidt niet noodzakelijk op een afstand. ‘verzacht’: leg je hand erop en verzacht, verzacht het leed/ verdriet. ‘Spreek het uit’: - Intonatie impliceert de gevoeligheid - Spreken veronderstelt een nauwer, persoonlijker contact dan wnr er enkel via papier gecommuniceerd wordt - Beide verzachten de pijn v.d onmacht tot contact Mooi contrast ts ‘geschreven’ & ‘spreek’ - De dichter geeft zich bloot, stelt zich kwetsbaar op - Geschreven (met hand) is persoonlijker dan gedrukt (met machine) Strofe 3 ‘Menige verzen’: veralgemening - Strofe eindigt op ‘enige’ - Steeds stelde hij de onmacht tot diep contact vast ‘Een vreemdeling gebleven’ - Omdat de lezer de graad van gevoeligheid v.d woorden niet kan vatten - Of omdat dichter geen respons heeft gekregen Strofe 4 ‘liefde’ - Het enige dat er mij nog toe aanzet om te schrijven - Niet het contact, want daar was de dichter nooit zeker van - Liefde voor poëzie en ook een zekere vorm van liefde voor de lezer (warme mond, hete hand,..) ‘potlood’ - Verwijst naar ‘geschreven woord’, indirect ook naar ‘hand’ Zijn passie voor het schrijven is zo groot dat hij blijft doorwerken tot hij niet meer kan en in slaap valt. (vgl: spannend game: niet willen stoppen) Contrast: ‘slapende’ versus ‘wakkerleest’ Strofe 5 ‘Door de letters heen van dit gedicht’ - Communicatieschema Jakobson --> proces van coderen & decoderen ‘smelten van uw pijn’ - Ook de lezer wil een connectie, contact, positieve ervaring anders is het lezen van de woorden verloren tijd. Strofe 6 ‘vergeefs’ & ‘naaktheid’ - Waarschuwing, als je dit leest, doe het dan goed ‘vergeefs ontwaken’ - Vgl met moeder die zegt dat er geen brood meer is Ontwaken van boodschap: de ontvanger begrijpt dat de moeder wil dat je brood gaat halen Vegeefs ontwaken: de ontvanger reageert niet ‘naaktheid’ --> ‘laat kijken’ - De dichter geeft ons schoorvoetend toestemming om over zijn schouders te kijken - Beschaam zijn vertrouwen niet - Enkel degenen met wie je een zeer goede band hebt laten toe dat je hen naakt ziet Wees dus niet beschaamt t.o.v dit gedicht. Toon eerbied voor de naaktheid van iemand anders, anders begint dit op pornografie te lijken. Het naakte is het innigste, mooiste dat men met iemand kan delen. Als de naaktheid misbruikt wordt, vallen alle gevoelens uit en blijft er niets over, zoek dus alleen het innigste in deze woorden, als gij door liefde van poëzie zijt gedreven. Strofe 7 ‘Lees dit dan als een lang verwachte brief’ - Brief: soort tekst die heel intiem is, intiemste vorm van schrijven - Brief wordt geschreven aan mensen die ver uit mekaar zijn, maar wel intiem met elkaar verbonden zijn (=gevoelsmatig) ‘ik heb je zo lief’ - Slot van een brief, nu ook het gedicht, link met ‘liefde’ - Opvallend: gebruik van ‘je’ i.p.v ‘U’ Leo Vrooman heeft de essentie van poëzie geraakt; gevoelsmatig contact zoeken door gebruik te maken van woorden. Wij, als lezer, hebben de rol de woorden wakker te lezen, door de gevoelens terug te voelen, door te interpreteren. We moeten een zekere bereidheid tonen, openstaan voor wat er zal komen. Wat is poëzie? - Gevoelswaarde van de taal aftasten (soms ook gevecht met de taal) en hiermee contact trachten te leggen, dat is hopen dat de lezer de gevoelens herkent en opnieuw herbeleeft - Hoe intenser, unieker, de gevoelend, hoe moeilijker ze over te brengen zijn (vb1: liefdesbrief lees je niet als handleiding of artikel) (vb2: een film over liefde ts 2 mensen, een goede film gaat op zoek naar een nieuw beeldtaal om dit uit te drukken, er wordt gezocht naar het ultieme beeld om het unieke karakter v.e ervaring (1e kus) weer te geven, een slechte film valt terug op clichés, op patronen die je al kent. Kan leuk zijn maar zal niet verrassen. ) (vb3: schlagermuziek is leuk maar echt direct: ‘ik hou van jou,’ je hebt meteen de boodschap beet, er is geen diepgang, dat zinnetje zegt verder niets meer. Literair-technische aspecten in ‘Voor wie dit leest, Rijmschema strofe 1: omarmend rijm: abba Rijmschema strofe 2: gekruist rijm: cdcd Rijmschema strofe 3: slagrijm: eee Vroman gebruikt 7 strofen van telkens 4 regels: kwatrijn. Soorten rijmwoorden strofe 3: vrouwelijk rijm - Geschreven, gebleven - Klemtoon op voorlaatste lettergreep – zachter Soorten rijmwoorden strofe 4-5: mannelijk rijm - Geweest, bewoog - Klemtoon op laatste lettergreep – harder Indien klemtoon op derdelaatste lettergreep: glijdend rijm - Nog zachter - Vb: krinkelen, winkelen Algemene literair-technische aspecten Strofebouw - Distichon: strofe vn 2 regels - Terzine: strofe vn 3 regels - Kwatrijn: strofe vn 4 regels - Sextet: strofe vn 6 regels - Octaaf: strofe vn 8 regels Metrum - Cesuur: rustpauze in een vers - Ritme: bepaald door toonhoogte, klemtonen en opeenvolging korte/lange klinkers - Parlando: benaming voor gedichten die in hun taal en ritme de spreekstijl nabootsen - Versvoet: vaste combinatie van beklemtoonde (-) en onbeklemtoonde(u) lettergrepen Jambe: u- Trochee: -u Spondee: -- Dactylus: -uu Anapest: uu- Rijm: soort klank - Volrijm: overeenkomst van klinkers en medeklinkers in beklemtoonde lettergrepen (gezicht/licht & dwaalt/draalt - Assonantie: herhaling vn klinkers in opeenvolgende woorden of rijmparen - Alliteratie: herhaling vn beginmedeklinkers van opeenvolgende beklemtoonde lettergrepen Rijm: plaats in de versregel - Eindrijm: uploads/Litterature/ nederlands-pw-kerst-shannon.pdf